هدف این پژوهش بررسی روابط بین انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و صورت تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزارهاي اندازه گیری در اين تحقيق

Transcript

1 رابطه انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و منفی با خودکارآمدی در زنان * فرح نادری ** علیرضا حیدری *** مرضیه مشعل پور چكيده هدف این پژوهش بررسی روابط بین انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و منفی با خودکارآمدی کارکنان زن يکي از ادارات دولتي شهرستان اهواز بود. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 74 نفر مشخص شد و آزمودنیها به صورت تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزارهاي اندازه گیری در اين تحقيق عبارت بودند از: پرسشنامه انعطاف پذيري کنشي کانر وديويدسون مقیاس عاطفه مثبت ومنفي پرسشنامه خودکارآمدي. طرح تحقیق از نوع همبستگی بود. برای تحلیل آماری از روش تحليل رگرسيون استفاده شد. نتایج نشان داد که: انعطاف پذیری کنشی با خودکارآمدی رابطه مثبت دارد عواطف مثبت با خودکارآمدی رابطه مثبت دارد و عاطفه منفی باخودکارآمدی رابطه منفی دارد همچنين مشخص گردید که %63 واریانس خودکارآمدی توسط متغیرهای پیش بین یعنی انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و عاطفه منفی قابل پیش بینی میباشد. كليد واژگان: انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و منفی خودکارآمدی مقدمه روان شناسي در قرن حاضر تالش دارد تا مسير مطالعات را به سوي مطالعه بيشتر جنبه هاي مثبت تجارب انساني تغيير دهد و به اموري از اين قبيل می پردازد: ويژگيهاي مثبت انساني تجارب مثبت تعهدات سازمانها براي بهبود کيفيت زندگي وهمچنين جلوگيري از آسيبهاي گوناگوني که در نتيجه احساس * استادیارگروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسالمی واحد علوم و تحقیقات خوزستان ** استادیار دانشگاه آزاد اسالمی واحد اهواز ***کارشناس ارشد روان شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسالمی واحد اهواز این مقاله برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد خانم مرضیه مشعل پور در دانشگاه آزاد اسالمی واحد اهواز می باشد.

2 زن و فرهنگ 5 بي ثمري وبي غنايي در زندگي ظاهر می شوند )سليگمن 1 وسيزنتميهالي 2002(. 2 روان شناسان مثبت گرا مايلند به شادتر زيستن انسان ها کمک کنند. دراين فرآيند آنها به بررسي اينکه: ماهيت شاد بودن چيست وچگونه نهاد ها وسازمان ها می توانند به خرسندي وشادکامی افراد کمک کنند می پردازند. آنها معتقدند که خرسندي از زندگي به دنبال يافتن چالش ها انتخاب اهداف شخصي وايجاد معنا در زندگي ايجاد مي شود)کوک 2004(. 3 از اين رو عواملي که سبب سازگاري هرچه بيشتر آدمی با نياز ها وتهديدهاي زندگي می گردند بنيادي ترين سازه هاي اين رويکرد می باشند. دراين ميان انعطاف پذيري کنشي 4 جايگاه ويژه اي در حوزه هاي روان شناسي تحول روان شناسي خانواده و بهداشت رواني يافته است. انعطاف پذيري کنشي را يک فرايند توانايي يا پيامد سازگاري موفقيت آميز با شرايط تهديد کننده تعريف نموده اند. به بيان ديگر انعطاف پذيري کنشي سازگاري مثبت در واکنش به شرايط ناگوار است)ساماني جوکار وصحراگرد 1386(. هاميل )2002( 5 انعطاف پذيري کنشي را به عنوان شايستگي افراد در مواجهه بارويداد هايي که به صورت معنا داري مصيبت بار هستند تعريف نمود. شارکناس )2002( 6 معتقداست افراد با انعطاف پذيري کنشي ذاتي به دنيا می آيند وبا پرورش صفاتي از قبيل ويژگي هاي زير انعطاف پذيري کنشي را در خود حفظ می کنند: توانايي حل مسئله: تفکر منتقدانه وخالق برنامه ريزي وپذيرش کمک از ديگران. خود مختاري: احساس هويت خود کارآمدي وخودآگاهي وتسلط بر خود و پشت سر گذاشتن سازگارانه شرايط و پيام هاي منفي وناگوار. هدفمندي و باور به آينده اي روشن: هدف گرايي خوشبيني و ايمان. شايستگي اجتماعي: تاثير پذيري انعطاف پذيري فرهنگي همدلي مهارتهاي ارتباطي و شوخ طبعي. انعطاف پذيري کنشي صرفا پايداري در برابر آسيب ها يا شرايط تهديد آميز نيست )حالتي انفعالي دررويارويي با شرايط خطر ناک نيست(بلکه شرکت فعال و سازنده فرد در محيط است ومی توان گفت که انعطاف پذيري کنشي توانمندي فرد در بر قرار ي تعادل زيستي رواني در شرايط خطر ناک می باشد)کانر وديويدسون 2003(. 7 فردی که دارای انعطاف پذیری کنشی است چاره ساز وانعطاف پذیر بوده مطابق تغییرات محیطی خود را وفق می دهد و بعد از بر طرف شدن عوامل فشار زا به سرعت به حالت بهبود باز می گردد. افرادی که در انتهای سطح پایین انعطاف پذیری کنشی هستند )بر روی پیوستار انعطاف پذیری کنشی باال تاانعطاف پذیری کنشی پایین(به مقدار ناچیزی خودشان را با موقعیت های جدید وفق می دهند اینها به کندی از موقعیت های فشار زا به حالت عادی وطبیعی بهبود می یابند)سیبرت 2007(. 8 کانر وديويدسون) 2003 ( بعضي مولفه هاي انعطاف پذيري کنشي راشامل شايستگي استحکام شخصي تحمل 1. Seligman 2. Csikszentmihalyi 3. Cook 4. انعطاف پذیری کنشی برای اولین بار در برابر واژهresiliencyپیشنهاد می شود تا هم ویژگی ها و هم تمایزات آن از سایر سازهها مشخصشود. 5. Hamill 6. Sharknas 7. Conner& Davidson 8. Siebert

3 زن و فرهنگ 6 عواطف منفي مهارگري )توانايي فرد در مهار ومديريت شرايط(ومعنويت می دانند. ارک 1 وهمکاران ) 2008 (در پژوهشي نشان دادند افراد داراي ويژگي انعطاف پذيري کنشي در مواجهه با تجارب هيجاني نا معلوم تمايل بيشتري به نشان دادن هيجانات مثبت داشتند و به اعتقاد شان اين ممکن است مربوط به توانايي اين افراد براي از عهده بر آمدن بهتر در برابر انواع معيني از موقعيت هاي دشوار بخصوص موقعيت هايي باشد که داراي ماهيتي بين فردي هستند. نتايج تحقيقات فردريکسون 2 و تاوگد ( ( گوياي آن بود که صفت انعطاف پذيري کنشي با هيجانات مثبت داراي همبستگي مثبت بوده وبا هيجانات منفي خشم وغمگيني داراي همبستگي منفي می باشد. هيجان ها باهماهنگ کردن احساسات انگيختگي هدف وبيانگري وضعيت ما را در ارتباط با محيط مان تثبيت می کنند و ما را به پاسخ هاي اختصاصي وکارآمد مجهز می کنند که با مسائل بقاي جسماني واجتماعي متناسب هستند)مارشال ريو ترجمه سيد محمدي 1386(. بندورا )2001( 5 معتقد است خود کارآمدي مهمترين عامل تعيين کننده فعاليت هايي است که ما برمی گزينيم و نيز تعيين کننده شدتي است که ما اعمال مان را انجام می دهيم و همچنين خود کارآمدي است که موجب می شود تا پس از رويارويي باتجربه ناکامی زا هنوز به فعاليت ادامه دهيم. يادگيري عمدي ما به وسيله خودکارآمدي تصوري سطح پايين محدود می شود و به وسيله خودکارآمدي سطح باال افزايش می يابد)هرگنهان 6 والسون ترجمه سيف 1387(. اعتقادات خود کارآمدي تعيين می کنند که افراد چگونه احساس می کنند می انديشند وخودشان را بر می انگيزانند و رفتار می کنند)بندورا 1994(. همچنين احساس خودکارآمدی پايين با سطح باالی اضطراب روان رنجورخويي و نشانه های افسردگی ارتباط دارد)موريس 2002(. 8 کاپالن اتکينز ورينش 9 ) 1984 (نشان دادند هرچه ميزان احساس خود کارآمدي در بيماران باالتر باشد آنها عاطفه هاي منفي ترس و افسردگي کمتري تجربه می کنند ودر نتيجه بهبود بيشتري در مسير درمان شان کسب می کنند. بندورا پاستور لي وباربار لي وکاپارد )1999( 10 دربيان نتايج تحقيق شان اعالم نمودند افرادي که از نظر احساس خود کار آمدي خودرا در سطح پاييني ارزيابي کرده بودند نسبت به آنهايي 11 که خود رادرسطح بااليي ازاحساس خود کارآمدي ارزيابي کرده بودندبيشتر دچار افسردگي شدند. دينتر ) 2002 (نشان داد افرادي که در احساس خود کارآمدي نمرات بااليي کسب کردند در مقايسه باآنهايي که نمره پايين کسب کردند در عاليق اجتماعي ميل به تالش کردن براي برتري واحساس تعلق پذيري نمرات 1. Arce et al 2. Fredrickson 3. Tugade 4. Marshal Rio 5. Bandura 6. Hergenhahn 7. Olson 8. Muris 9. Kaplan, Atkins, Reinsch 10. Bandura, Pastorelli, Barbaranelli&Caprana 11. Dinter

4 زن و فرهنگ 7 بااليي کسب کردند. همچنين يافتهها نشان داده است افرادی که از نظر احساس خود کار آمدی باال هستند در مقايسه با کسانی که از اين نظر پايين هستند در برنامه های آموزش شغلی موفق ترند و از شغلشان بيشتر راضي هستند )ساالسو کنون-باورز ترجمه سيد محمدي 1387 (. نتایج پژوهشهای انجام شده در زمینه رفتار سازمانی مثبتگرا حاکی از آن است که ظرفیتهای روان شناختی از قبیل: امیدواری انعطاف پذيري کنشي خوش بینی و خود- کارآمدی در کنار هم عاملی را با عنوان: سرمایه روانشناختی تشکیل می دهند. به عبارت دیگر برخی متغیرهای روانشناختی از قبیل: امیدواری انعطافپذيريکنشي خوشبینیوخود-کارآمدی درمجموعیکمنبعیاعاملنهفتهجدیدی را تشکیل می دهند که درهر یک از این متغیرها نمایان است. بنا براین سرمایه روانشناختی از متغیرهای روانشناختی مثبت گرایی تشکیل شده است که قابل اندازه گیری توسعه و پرورش هستند و امکان اعمال مدیریتبر آنها وجود دارد)فياضي 1387 (. کاربرد روان شناسی مثبت گرا در عرصه سازمان و مدیریت منجر به ایجاد و توسعه دو رویکرد جدید در این زمینهشده است: 1 (رفتارسازمانیمثبتگراکهبیشتربرجنبه هایخرد رفتارسازمانیو آن دسته ازحاالتمثبتشخصیت انسانیکهقابلتوسعهوپرورشهستند تاکیدمی کند. 2 (پژوهشهایسازمانیمثبتگراکهبیشتربرجنبه هایکالنرفتارسازمانیتاکیدمی دارد.رفتارسازمانی مثبت گرا چنین تعریف می شود: مطالعه و کاربرد توانمندیهای مثبت روانشناختی و نقاط قوت منابع انسانی که قابل توسعه و اندازه گیری باشند و بتوان برای بهبود عملکرد کارکنان آنها را به صورت اثر بخش مدیریتکرد. )فياضي 1387 (. درتحقیقیکهتوسطسیو هیوي فيليپس لين وانگوشاي 2 درسال 2009 بهمنظورمطالعهانعطافپذيري کنشيبرایمقاومتدربرابرفشارهای روانیمحیط هایکاریدرمیانکارگرانتحتمراقبتسالمتچینی صورت گرفت نتایج حاصله نشان داد که: انعطاف پذيري کنشي همبستگی مثبت با رضایت شغلی تعادل زندگیکاریوکیفیتزندگیداشتهوانعطافپذيريکنشي دارایهمبستگیمنفیبانشانههایروانشناختی و جسمی و جراحت در کار بوده است. تحقیقی برروی افرادی که در فن آوری اطالعات 3 در تایوان اشتغال داشتند صورت گرفت تا فاکتورهایی که بر احساس بهزیستی محیط کار تاثیر دارند بهتر و بیشتر شناخته شوند. نتایج نشان داد که صفات مثبت و ثبات حالتهای عاطفی از طریق انعطافپذيري کنشي و احساس کارآمدیبر احساس ذهنیبهزیستی ازمحیطکارتاثیر میگذارندوپیش ازهرچیز دیگری انعطافپذيري کنشي از همدلی و عواطف مثبت و منفی تاثیر می پذیرد دوم اينکه احساس خود کارآمدی از نوع دوستی وعاطفهمثبتوعاطفهمنفیوانعطافپذيريکنشيتاثیرمی پذیردکه ازاینمیانتاثیرانعطافپذيريکنشي از همه بیشتر است. و سوم اینکه انعطاف پذيري کنشي بر رضایت روانشناختی و اجتماعی تاثیر دارد و 1. Salas & Cannon-Bowers 2. Siu, Oi-Ling; Hui C. Harry; Phillips, David R. ; Lin, Lin; Wong, Tze-wai and Shi, Kan 3. Information Technology(IT)

5 زن و فرهنگ 8 خودکارآمدی بر رضایت روان شناختی و اجتماعی و رضایت شغلی اثر می گذارد)تسی 2007(. 1 باتوجه به مفاهيم مطرح شده پژوهش حاضر با جمع آوری داده هایی در زمینه متغیرهای روانشناختی: انعطاف پذيري کنشي و عواطف مثبت و منفي و احساس خودکارآمدي در ارتباط با کارکنان زن یکی از ادارات دولتی به دنبال یافتن پاسخی برای چگونگی روابط بین اين متغیرهای روانشناختی وهمچنين درک وتبيين روابط بين آنها بوده است. پرسش بنیادی این پژوهش عبارت بود از: آیا بین انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و منفی با خودکارآمدی رابطه وجود دارد روش پژوهش جامعه آماری و روش نمونه گیری جامعه آماري اين پژوهش شامل کليه زنان شاغل يکي از ادارات دولتي شهر اهواز بود. ابتدا لیست کامل پرسنل زن آن سازمان که شامل صدنفر بود تهیه و سپس طبق جدول مورگان 74 نفر ازآزمودنی ها به صورت تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری: 2 1 -پرسشنامه انعطاف پذيري کنشي کانر وديويدسون 3 2- مقیاس عاطفه مثبت وعاطفه منفي 4 3- پرسشنامه خودکارآمدي مقیاس انعطاف پذيري کنشي کانروديويدسون: اين مقياس داراي 25 گويه پنج گزينه اي )هرگز بهندرت گاهي اوقات اغلب و هميشه( است که محمدي ) 1384 (آن را براي استفاده در ايران انطباق داده است محمدي با استفاده از ضريب آلفاي کرونباخ 5 ضريب پايايي مقياس را 0/89 به دست آورد. روايي مقياس را به روش همبستگي هر گويه با نمره کل مقوله ضريب هاي بين 0/41 تا 0/64 به دست آورد. ساماني جوکار و صحراگرد) 1386 ( در يک بررسي مقطعي پايايي مقياس را در دانشجويان شيراز و به کمک ضريب آلفاي کرونباخ برابر با 0/87 به دست آوردند و در محاسبه اعتبار مقياس نتايج تحليل عامل مقياس مقدار ضريب KMO را برابر 0/89 ومقدار آزمون کرويت بار تلت رابرابر 1893/83 محاسبه کرد. در پژوهش حاضر اعتبارهمزماناینمقیاسازطریقهمبستهنمودنآنبا"مقیاسسرسختی روانشناختياهواز"ومحاسبهضریب همبستگی مورد سنجش واقع شد. ضریب اعتبار به دست آمده برابر با 0/64 و در سطح < 0/001 p معنی دار است.همچنینپایاییمقیاسانعطافپذيريکنشي بهدو روشآلفایکرونباخوتنصیفمحاسبهشد.ضریب پایایی به روش آلفای کرونباخ برابر با 0/83 و با روش تنصیف ضریب پایایی برابربا 0/77 به دست آمد. 1. Tsai, Hsien 2. Conner& Davidson Resiliency Scale(CD-RISC) 3. Positive and Negative Affect Scale 4. General Self Efficacy Scale 5. Cronbach

6 زن و فرهنگ 9 مقیاس عاطفه مثبت و عاطفه منفی: این مقياس توسط مروزک وکوالرز )1998( 1 ساخته شد. این ابزار یک مقیاس خود گزارش دهي 12 گويه اي است که براي اندازه گيري اين دو بعد خلقي طراحي شده است. هر زير مقياس 6 گويه دارد که بر مبناي يک مقياس پنج درجه اي ) 1 =هيچ وقت تا 5 = هميشه(از سوي آزمودني نمرهگزاريمی شود)کرويي علي دوستي دهشيري وحيدري 1387 (. در پژوهشی بخشي دائمی وآجيل چي) 1388 ( ساختار عاملي و روايي سازه مقياس هاي عاطفه مثبت و منفي )مروزک و کوالرز 1998( در دانشجويان ايراني را بررسي کردند. بدين منظور 205 دانشجوي دانشگاه تهران )88 مرد و 117 زن( عالوه بر مقياس هاي عاطفه مثبت و عاطفه منفي به مقياس هاي بهزيستي روان شناختي )ريف 1989( 2 و بهزيستي اجتماعي )کيز ( پاسخ دادند. نتايج تحليل عاملي اکتشافي ساختار عاملي تک بعدي هر دو مقياس عاطفه مثبت و عاطفه منفي را نشان دادند اما شاخص هاي برازش تحليل عاملي تاييدي به ويژه براي مقياس عاطفه منفي مطلوب نبود. روايي همگرا و واگرا )با مقياس هاي بهزيستي روان شناختي و بهزيستي اجتماعي( و همساني دروني هر دو مقياس مناسب بودند. در پژوهشي دوستي علي نيا دهشيري وحيدري) 1387 ( ضريب آلفاي کرونباخ را براي عاطفه مثبت ومنفي به ترتيب برابر 0/9 و 0/83 به دست آوردند. اعتبار همزمان این مقیاس در این تحقیق از طریق همبسته نمودن آن با مقیاس شادکامی آکسفورد 4 مورد ارزیابی واقع شد. و ضریب همبستگی آن با مقیاس مذکور محاسبه گردید. ضریب اعتبار حاصله برابر با 0/55- و در سطح > 0/001 p معنی داراست. ضریب اعتبار به دست آمده ضریب نسبتا باالیی است. در پژوهش حاضر ضریب پایایی به روش آلفای کرونباخ برای عاطفه مثبت برابر با 0/64 و برای عاطفه منفی برابر با 0/89 به دست آمد. مقیاس خودکارآمدی: این مقياس توسط اولنديك 5 و همكاران )اولنديك 1984 اوزولدوكرو ( ساخته شد. این مقیاس دارای 17 گویه پنج گزینه ای است)کامال مخالفم مخالفم حد وسط موافقم وکامال موافقم(. براي سنجش اعتبار سازه اي این مقیاس با مقياس كنترل دروني بيروني راتر مقياس بيگانگي از خود )بارون 1953( 7 مقياس شايستگي بين فردي )روز نبرگ 1965( 8 همبسته شد. بر اساس بررسي انجام شده همبستگي منفي بين نمرات مقياس خود کارآمدی و نمرات مقياس كنترل دروني بيروني راتر )0/40-=r( به دست آمد. همبستگي مثبت بين مقياس بيگانگي از خود )0/60=r و 0/05< p( و مقياس شايستگي بين فردي با امتيازات خود کارآمدی داراي همبستگي مثبت )0/46=r( بود. ضريب پايايي مقیاس از طريق 1. Mroczek & Kolarz 2. Reaf 3. Keys 4. Oxford Happiness Inventory(OHI) 5. Oalandic 6. Ozold, Croow 7. Baroon 8. Rosenberg

7 زن و فرهنگ 10 2 اسپيرمن- براون 1 با طول برابر 0/76 و با طول نابرابر 0/76 و از روش دو نيمه كردن گاتمن برابر با 0/76 به دست آمد و آلفاي كرونباخ با همساني كلي سؤاالت برابر 0/76 به دست آمد كه رضايت بخش می باشد )نقل از براتي بختياري 1375(. در تحقيقی مقدميان) 1387 ( براي تعيين پايايي مقياس خود کارآمدی نيز از دو روش آلفاي كرونباخ و تنصيف استفاده شد كه به ترتيب برابر با 0/85 و 0/82 می باشد. اعتبار همزمان مقیاس خودکارآمدی در اين پژوهش از طریق همبسته نمودن مقیاس مذکور با مقیاس عزت نفس کوپر اسميت 3 محاسبه شد. و ضریب اعتبار به دست آمده برابر با 0/40 که در سطح 0/025<p معنی داراست. در این پژوهش نیز ضریب پایایی به روش آلفای کرونباخ برابر با 0/88 و با روش تنصیف برابربا 0/88 به دست آمد. یافته های پژوهش متغیر الف: یافته های توصیفی: یافته های توصیفی این پژوهش شامل شاخص های آماری مانند میانگین انحراف معیار حداکثر و حداقل و همچنین واریانس و دامنه نمرات کسب شده برای کلیه متغیرهای مورد مطالعه در این پژوهش می باشد که در جدول شماره 1 ارائه شده است. خودکارآمدی میانگین همان طوری که در جدول شماره )1( نشان داد شده است میانگین انحراف معیار حداکثر و حداقل نمره های کسب شده توسط آزمودنی ها در متغیرهای انعطاف پذیری کنشی به ترتیب برابر با /39 89/12 و عاطفه مثبت /84 23/97 وعاطفه منفی 14/ /98 به دست آمد. آزمودنی ها برای شاخص های فوق الذکر در خودکار آمدی نمرات /99 66 را کسب کردند. 66 جدول شماره 1. شاخص های آماری میانگین انحراف معیار حداقل حداکثر و واریانس انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت عاطفه منفی نمره های آزمودنی ها در متغیرهای مورد پژوهش انحراف معیار 8/99 حداقل 44 حداکثر 85 واریانس 80/84 236/79 14/77 24/ /39 3/84 4/98 89/12 23/97 14/39 ب: یافته های مربوط به فرضیه پژوهش: فرضیه تحقیق: بین انعطاف پذیری کنشی وعاطفه مثبت وعاطفه منفی با احساس خودکارآمدی رابطه وجود دارد. 1. Spearman-Brown 2. Gutman 3. Copper Smith

8 زن و فرهنگ 11 جدول شماره 2. ضرایب همبستگی ساده بین متغیر مالک)خودکارآمدی( و متغیرهای پیش بین)انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و عاطفه منفی( متغیر مالک خودکارآمدی متغیر مالک خودکارآمدی مطابق جدول 2 انعطاف پذيري کنشي با خودکارآمدي داراي رابطه مثبت ومعني دار است) p=0/0001 و 0/73 =r(. عاطفه مثبت با خود کارآمدي داراي رابطه مثبت ومعني دار است) p=0/0001 و 0/66 =r(. عاطفه منفي با خودکارآمدي داراي رابطه منفي ومعني دار است) p=0/0001 و 0/60 - =r(. شاخص های آماری متغیرهای پیش بین انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت همبستگی چندگانه عاطفه منفی متغیر پیش بین انعطاف پذیری کنشی MR ضریب تعیین نسبت F احتمال P F=82/58 P=0/000 Adj RS 0/53 0/73 انعطاف پذیری کنشی β =0/73 T =9 P=0/000 β =0/52 T =5/53 P=0/000 F=54/88 P=0/000 0/60 0/78 ضرایب رگرسیون )b( عاطفه مثبت β = 0/34 T = 3/63 P=0/001 β = 0/25 T = 2/55 P=0/01 β = 0/47 T = 5 P=0/000 F=41/30 P=0/000 0/63 0/80 ضریب همبستگی r شاخص های آماری سطح معناداریp جدول شماره 3. ضرایب همبستگی چندگانه انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و عاطفه منفی با خود کارآمدي کارکنان زن با روش های: الف: ورود و ب: مرحله ای تعدادنمونهn عاطفه منفی β = - 0/22 T = -2/48 P=0/01 0/000 0/ /000 0/66 عاطفهمثبت عاطفه منفی 0/000-0/60 براساس جدول شماره )3( نتایج به دست آمده از تحلیل رگرسیون در کل نمونه زنان با روش هم زمان یا ورود جهت تعیین میزان ضریب همبستگی چند متغیری برای ترکیب خطی انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و عاطفه منفی و مشخص شدن سهم نسبی هر یک از متغیرهای پیش بین در واریانس متغیر وابسته یا

9 زن و فرهنگ 12 مالک)خودکارآمدی( حاکی از آن است که بین خودکارآمدی با انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و عاطفه منفی رابطه چند گانه وجود دارد) 0/80 = MR وAdj=0/63.)RS بنابراین فرضیه پژوهش مبني بر وجود رابطه معني دار بين انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و عاطفه منفی با احساس خودکارآمدي تایید گردید. با توجه به ضریب تعیین )AdjRS( 1 مشخص گردید که 0/63 واریانس خودکارآمدی توسط متغیرهای پیش بین یعنی انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و عاطفه منفی قابل پیش بینی می باشد. به عالوه نتايج تحليل رگرسيون به روش گام به گام نشان داد که هر سه متغیر مستقل در پیش بینی متغیر مالک نقش معنی داری را ایفاء می کنندو ضريب تعيين برابر 0/63 است. بحث و نتیجه گیری در تحقيق حاضرفرضيه پژوهش عبارت بود از آنکه: بين انعطاف پذیری کنشی عاطفه مثبت و عاطفه منفیبا احساسخودکارآمدي رابطه وجود دارد.نتايجتحليل داده هانشان دادکهبين انعطافپذيريکنشي وعاطفهمثبتباخودکارآمدي رابطهمثبت وجود داردوبينعاطفهمنفي وخودکارآمدي رابطهمنفي وجود دارد. یافته های پژوهش حاضر با برخی از جنبه های پژوهشهای ارک وهمکاران) 2008 ( فردریکسون و توگد )2002( هميل) 2002 ( موريس) 2002 ( بندورا پاستورلي باربارلي وکاپارا 1999 ( تسی )2007( کار دماس )2005( کافتسيوس کار دمانس و سايدريديس )2006( وايتو ریچاردسون )2004( سیو هیوي فيليپس لين وانگ و شاي )2009( و کان سنین تسی )2007( همخوانی داشت. به دليل تاثيري که انعطاف پذيري کنشي بر سالمت رواني دارد طي سال هاي اخير توجه بسياري از محققين را به خود جلب کرده است)فريبورگ مارتينوسن روزنوينگ بارالگ وهمدال 2005(. 2 انعطاف پذیری کنشی از سازه های بنیادی شخصیت است که در برگیرنده قابلیتهای فردی در رویاروئی عقب نشینی و از سرگیری دوباره تالشومقابلهبامشکالتمی باشد )خزايلي 1386 (ويژگي انعطافپذيريکنشي دارايهمبستگيمثبتبا خلق وهيجانات مثبت است وافراد داراي انعطافپذيري کنشي باال در موقعيت هاي چالش انگيز هيجانات مثبتبيشتري راتجربهمی کنندکه اين ويژگيباتوانايي رسيدن اين افرادبهتنظيمهيجانيوبازگشتبهحالت طبيعي فيزيولوژيکي به دنبال بر انگيختگي هيجاني و نيز يافتن معناي مثبت در رويدادهاي منفي مرتبط است )توگدوفردريکسون 2004 (. همچنينتنظيمحالتفيزيولوژيکي مکمليبرايتغيير دادنعقايدخودکارآمدي بد بينانه است)مارشال ريو 2005 ترجمهسيدمحمدي 1386 (. انعطافپذيريکنشي ازطريق افزايشسطوح عواطف مثبت باعث تقويت عزت نفس شده ومقابله موفق با تجارب منفي راموجب می شود لذا انعطاف پذيري کنشي از طريق تقويت عزت نفس به عنوان مکانيسم واسطه اي به انطباق مثبت منتهي ميشود)بشارت صالحي شاه محمدي نادعلي وزبردست 1387(. ازآنجايي که دوعامل عزت نفس وتجارب موفق پيشين از منابع احساسخودکارآمدي درفردمی باشندباالبودننمرهفرد در انعطافپذيريکنشيباباالبودننمره او در احساس خودکارآمدي مرتبط است. ازطرفي باال بودن سطح انعطاف پذيري کنشي موجب کاهش مشکالت 1. Adjusted R Square 2. Friborg, Martinussen, Rosenvinge, Barlaaug, Hjemdal

10 زن و فرهنگ 13 هيجاني وايجادسالمت هيجاني درفرد می شود )ساماني وهمکاران 1386( اوموقعيت هاي فشارزا را به جاي تهديد موقعيتي براي چالش توانايي هايش ارزيابي می کند )فردريکسون 1 وتوگد 2004( 2 پس چنين فردي با نگرش مثبتي که نسبت به تواناييهايش دارداحساس خودکارآمدي باالتر نيز خواهد داشت لذا تالش واستقامت بيشتري درشرايط سخت از خودنشان می دهد. احساس اعتماد به نفس وکارآمدی به افراد داراي ويژگي انعطاف پذيري کنشي کمک می کندتا با موفقیت چالش های زندگی راپشت سر بگذارند)خزايلي 1386(. بنابراین انعطاف پذيري کنشي از ایستار نظری و عملی خودکارآمدی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. آنچه به افراد شاغل در سازمان ها کمک می کند تاپس از يک شکست سازماني به موقعيت نخستين بازگردند توانايي باالي آنها در ويژگي انعطاف پذيري کنشي است. احساس خود کارآمدي نگاه به آينده وتوانايي تعبيروقايع واکنش مثبت نسبت به محيط و وقايع جزء ويژگي هاي انعطاف پذيري کنشي است. از آنجايي که خودکارآمدي باسالمت روان داراي رابطه مثبت است افرادي که داراي خودکارآمدي باثبات وهماهنگي هستند به دليل سالمت روانشناختي شان در موقعيت هاي تحصيلي وشغلي به موفقيت بيشتري دست می يابند )اميني زرار نريماني برهمندوصبحي قراملکي 1387(. افراد شاغل درسازمان ها که داراي احساس خودکارآمدي بااليي هستند به دليل باورهاي دروني شان در مورد توانايي هايشان براي به انجام رساندن تکاليف خاص ازخود انتظار عملکرد موفق دارند. از طرف دیگر عاطفه مثبتبرفرآیندهای شناختی مانند حافظه قضاوت و راهبردهای حل مسئله تاثیر می گذارد. وقتی افراد احساس خوبی دارند افزایش خالقیت نشان می دهند در صورت شکست استقامت می کنند و به نحو کارآمدتری تصمیم می گیرند و انگیزش درونی بیشتری نشان می دهند)مارشال ریو 2005(. عالوه بر این تجربه عاطفه منفی کمتر موجب می شود تا فرد ترس افسردگی و اضطراب کمتری را تجربه کنند)موریس 2002( که فقدان ترس و تنش و استرس تامین کردن بازخورد بدنی دست اول مبنی بر اینکه فرد واقعا می تواند با ضروریات تکلیف به نحو شایسته ای کنار آید احساس خودکارآمدی را افزایش می دهد)بندورا 1994(. 1. Fredrickson 2. Tuged

11 زن و فرهنگ 14 منابع بشارت محمد علي صالحي مريم شا ه محمدي خديجه نادعلي حسين زبردست عذرا) 1387 (. رابطه تاب آوري وسخت کوشي باموفقيت ورزشي وسالمت رواني در ورزشکاران. مجله روان شناسي معاصر. دوره 3 شماره بخشي علي دائمي فاطمه آجيل چي بيتا )1388( ويژگيهاي روان سنجي مقياسهاي عاطفه مثبت ومنفي در يک نمونه ايراني. پايان نامه دانشگاه علم وفرهنگ. خزايلي پارسا. فاطمه) 1386 (.تاب آوري ظرفيت غلبهبر دشواري ها پايداري سرسختانهبهسازي خويشتن. مرکز مشاوره دانشجويي. معاونت دانشجويي وفرهنگي. ساماني سيامک جوکار بهرام صحرا گرد نرگس )1386(. تاب آوري سالمت رواني رضايتمندي از زندگي مجله روانپزشکي وروان شناسي باليني ايران سال 13 شماره 3 صفحه 290. فياضي نسترن سيمار اصل نسترن )1387(. سرمايه روان شناختي مبنايي نوين براي مزيت رقابتي بانک جامع مقاالت روان شناختي. شولتز دوان پي شولتز سيدني الن نظريه هاي شخصيت ترجمه يحي سيد محمدي) 1387 (. ويراست هشتم نشر ويرايش. علي نيا کرويي رستم دوستي يار علي دهشيري غالمرضا حيدري محمد حسين )1387(. سبک هاي شوخ طبعي بهزيستي فاعلي وهوش هيجاني در دانشجويان فصلنامه روان شناسي ايران سال پنجم شماره مارشال ريو جان )2005(. انگيزش وهيجان ترجمه يحيي سيد محمدي )1386(. ويراست چهارم تهران نشر ويرايش. محمد اميني زرا نريماني محمد برهمند تراوشا صبحي قراملکي ناصر )1387(. رابطه هوش هيجاني با خود کارآمدي و سالمت روان ومقايسه آنها در دانش آموزان ممتاز و عادي مجله دانش وپژوهش در روان شناسي شماره سي وپنج و سي وشش هرگنهان بي. ار السون متيو اچ )2005(. مقدمه اي بر نظريه هاي ياد گيري ترجمه علي اکبر سيف )1387( ويرايش هفتم نشر دوران. Arce. estibalic,simmons. Alan W, Stein. Murray B,Winkielman. Piotr Hitchcock. Carla,Paulus. Martin P(2008)Association between in dividual differences in self reported emotional resilience and the affective perception of neutral faces. Journal of Affective Disorders. doi: /j. jad, Bandura. Albert(1994)Self- efficacy. Encycopedia of human behavior. vol Bandura, APastorelli, C. Barbaranelli. C& Caprara, GV (1999). self-efficac Pathways to childhood depression. Journal of Personality and social Psychology, Bandura. A(2001)Social cognitive theory Annual Review of Psychology,

12 زن و فرهنگ 15 Connor,K. M and Davidson, J. R. T (2003)Development of a new resilience scal:the Connor Davidson Resilience Scale (CD_RISC)Depression and Anxity, Cook. Elaine. (2004). Positive Psychology:Making the most of our lives. WWW. Positive Psychology. com. Dinter,L. (2002). The relationship between self-efficacy and lifestyle patterns Journal of individual psychology, Fredrickson. Barbara L. Tugade. Michel M. Waugh. Christian E. Larkin. Gregory R(2002). What Good Are Positive Emotions In Crises?Personality processes and individual difference,journal of personality and social psychology. vol. 84 no. 2, Friborg,OBarlaaug. D,Martinussen,M,Rosenvinge,JH,Hjemdal,O(2005)Resiliencein relation to personality and intelligence. International Journal of Methods in psychology HamillSarah,K. (2002)Resilience and self efficacy:the importance of efficacy beliefs and coping mechanisms in resilient adolescents. Colateuniversity Journal of the Sciences Harry Hui. Oi-lingsiu C, Phillips. David R, Lin Lin,Naiwong Tze and Shi. Kan(2009) A study of resiliency among Chinese health care workers:capacity to copy with workplace stress. Journal of Research in Personality Kaplan,P. M. Atkins. C. J&Reinsch,s(1984)Specific efficacy expectations mediate exercise complain ce in patients with COPD. Health Psychology, Krademas. Evangelos. C, Kafetsios. Konstantinos and Sideridis. D. Georgios(2007). Optimis,Selfefficacy and information processing of threat and well-being related stimuli. Stressand Health, Seligman,Marthin E. P &Mihaly Csikszentmihalyi(2002). Positive Psychology:An Introdution. WWW. Positive Psychology. com Muris. P(2002)Relationships between self efficacyand symptoms of anxity disorders. Personality and individual difrences, Salas. E. Cannon. Bowers. J. A(2001). The science of training:a decade ofprogress. Annual periew of psychology, Sharksnas Bonnie l. Thomas. (2002). The relationship betweenresilience and job satisfaction in mental health care workersa dissertation in Human Development. Siebert. Al. (2007)How to Develop Resiliency Stregths. WWW. resiliency center. com. Tsai. Kun-hsien(2007)AStudy of the positive Focous on IS personnel Workplace Well- Being:Broaden and Build Theory. Tugade. Michele M, Fredrickson Barbara L, (2004) Resilient individuals use positive emotions to bounce back from negative emotional experiences. Journal of personality and social psychology. vol. 86 no, Waite. Phillip J, Richardson. Glenn E(2004) Determining the efficacy of Resiliency training in the work site. Journal of allied Health تاریخ وصول: 89/1/31 تاریخ پذیرش: 89/3/18